Er komen meer ouderen en er zijn steeds minder jongeren om voor hen te zorgen. Slimme technologie kan helpen om toch goede zorg te leveren. En om te voorkomen dat ouderen meer zorg nodig hebben. De Wolk heupairbag is hiervan een voorbeeld. Dit hulpmiddel beschermt de heupen als ouderen vallen en voorkomt fracturen. De eerste resultaten, na onderzoek van Vilans naar de heupairbag bij verschillende zorgorganisaties, zijn positief.
De heupairbag is een riem met luchtkussens en wordt gedragen onder de kleding. Sensoren in de riem detecteren als de drager valt. De luchtkussens blazen zich dan razendsnel op en zijn gevuld nog voordat de drager de grond raakt. De heupairbag is getest bij zorgorganisaties in West-Brabant – waaronder tanteLouise – en wordt inmiddels ook in andere regio’s toegepast, zoals bij Noorderbreedte in Friesland.
Dag en nacht
Noorderbreedte is een van de elf Friese zorgorganisaties die samenwerken aan innovaties in de zorg. Halverwege 2020 kreeg de eerste bewoner een heupairbag aangemeten, vertelt implementatiemanager zorgtechnologie Jan de Haan. Inmiddels dragen tien bewoners op zes locaties de heupairbag. De meeste van hen hebben twee exemplaren: een voor overdag en een voor de nacht. Als ze niet gedragen worden, worden de airbags opgeladen.
Goed uitleggen
Behandelaren als fysiotherapeuten en ergotherapeuten beoordelen welke bewoners een verhoogd valrisico hebben en in aanmerking komen voor een heupairbag. Voordat de heupairbag wordt ingezet, is er overleg met het team en de contactpersoon van de bewoner. De Haan: ‘Het is belangrijk dat iedereen achter de inzet van dit hulpmiddel staat om de continuïteit te garanderen.’ Bewoners reageren wisselend op het nieuwe hulpmiddel. ‘Een bewoonster met Parkinson was meteen heel enthousiast. Bewoners met dementie snappen vaak niet goed wat er gebeurt. Dat vraagt wat meer en vaker uitleg.’
Anders werken in de zorg
De proef met de heupairbag is onderdeel van het programma Anders werken in de zorg, een initiatief van tanteLouise en Vilans. ‘Zorgaanbieders staan voor een gezamenlijke uitdaging’, zegt Henk Herman Nap, eHealth-expert bij Vilans. ‘Technologie is cruciaal om de kwaliteit van de zorg op peil te houden. We willen een beweging op gang brengen waarbij organisaties van elkaar kunnen leren en samen innoveren. Na West-Brabant zien we ook samenwerking in Friesland en in andere regio’s.’
Geen heupfracturen bij dragers airbag
Nap en zijn collega-onderzoeker Xandra van Megen volgen de innovaties op de voet. Ze ondersteunen organisaties bij de implementatie en organiseren ‘werkplaatsen’ om kennis en ervaring te delen. ‘Het is nog niet helemaal hard te maken wat de opbrengst is van de airbag’, aldus Van Megen. ‘We zien dat er geen heupfracturen zijn geweest bij bewoners met een airbag die zijn gevallen. Maar er is geen bewijs dat ze anders wel breuken hadden gehad.’
Winst voor het welzijn
Naast Vilans doet ook het Leids Universitair Medisch Centrum onderzoek naar de effectiviteit van de Wolk heupairbag. De resultaten worden deze zomer verwacht. Jan de Haan is positief. ‘Sinds we de airbags gebruiken zijn de dragers diverse malen gevallen, maar steeds zonder letsel. Dat is geweldige winst voor het welzijn van de bewoners. Op basis van de huidige ervaring verwacht ik dat we de airbag blijven gebruiken.’
Zachte baten
De airbag heeft ‘harde baten’ zoals besparingen op heupoperaties (22.000 euro per operatie) en extra zorg die niet nodig is. Leverancier Wolk schat die zorg op 200 uur extra bij een heupfractuur. Nap wijst ook op de ‘zachte baten’: minder valangst en meer bewegingsvrijheid bij bewoners, minder stress en supervisie bij medewerkers. Van Megen onderzoekt met vragenlijsten en interviews onder andere het medewerkers- en cliëntengeluk om deze zachte baten hard te maken.
Dit bericht is gepubliceerd op de website van Vilans, de landelijke kennisorganisatie voor de langdurende zorg.
